انذار و تبشیر از دیدگاه قرآن

خداوند هدف عمده و اساسی بعثت انبیاء را در هدایت و راهنمایی انسان به صراط مستقیم و نزدیک ساختن روح و باطن او به ذات لایزال الهی، قرار داده است . از اینروست که جمیع انبیاء از آدم تا خاتم (ع) تمام اهتمام و مساعی خویش را در ایفاء چنین مسئولیت خطیری بکار بسته و از هیچ کوششی دریغ نورزیدند، تا آدمی به فلسفه عالیه خلقت ، که همان رشد و تعالی و تقرب الی الله است ، نائل آید. بر این اساس ضرورت هدایت و راهنمایی انسان، ایجاب می کند تا انبیاء الهی در امر تبلیغ و دعوت خویش ، به شیوه ها و روشهای مناسبی از جانب خداوند برای روح و روان پیچیده انسان مقرر گردیده است ، توجه کافی را مبذول داشته و با اعمال آن بر تربیت نفوس ، فائق آیند. از جمله این روشها، "انذار و تبشیر" می باشد که قرآن آن دو را بعنوان دو رکن اساسی در رشد و تربیت نفوس ، معرفی کرده است . بطوریکه خداوند سبحان که خود اولین منذر و مبشر عالم هستی است در آیات شریفه، هدف از ارسال رسولان را در انذار و تبشیر بیان می نماید زیرا این دو اهرم تربیتی در کنار هم و به همراه یکدیگر موجب حفظ و هدایت و سرعت و شتاب مومنین در مسیر الی الله می گردند. بدین معنا که انذار با اعلان خطر کردن و تنبه و آگاهی دادن مومن و بر حذر داشتن ایشان از تمایل به انحرافات و کژیها، موجب حفظ و هدایت او شده و تبشیر با ایجاد شوق و رغبت در رسیدن به مقصد، سبب شتاب و سرعت او در این راه می گردد. البته شواهد قرآنی دال بر آن است که انذار دارای عمومیتی است که در تبشیر نیست ، چون انذار شامل مومنین و کفار می شود و ممکن است در بعضی موارد سازنده نبوده و کفار معاند به سبب سرپیچی و طغیان، بدان هدایت نیافته و دچار عذابهای سخت الهی شوند. و لذا تبشیر را که همیشه سازنده و خاص مومنین است مقرر فرمود و شاید بهمین سبب است که خداوند در اکثر آیات مربوط به انذار و تبشیر، بشارت را بر انذار مقدم داشته. منذرات و مبشرات در قرآن بسیار است که هر کدام دارای تقسیماتی در رابطه با دنیا و آخرت می باشد، که به تبع آن آثاری را در حیات فردی و اجتماعی انسان نمایان می سازد.